- Drie Chinese astronauten kwamen dit weekend aan bij het nieuwe ruimtestation Tiangong.
- Het ambitieuze ruimteprogramma van Beijing is een teken van veranderende dominantie op aarde en in de ruimte.
- Moeten astronauten in de toekomst kiezen voor Washington, Beijing, of New Delhi?
Is er een nieuwe Koude Oorlog losgebarsten? Volgens de krant The New York Times denken sommige Amerikaanse beleidsmakers en regeringsfunctionarissen van wel.
De spanningen tussen Amerika en de Sovjet-Unie in de jaren vijftig van de vorige eeuw en die tussen Amerika en China nu zijn bijna identiek. Ook hier vechten twee supermachten om technologische, politieke en militaire dominantie.
We zitten zelfs middenin een nieuwe space race. Al zijn de consequenties van de mogelijke geopolitieke aardverschuivingen die dat teweeg gaat brengen, nog niet goed duidelijk.
Taikonauten komen aan bij ruimtestation
Afgelopen weekend kwamen drie Chinese astronauten aan bij het nieuwe ruimtestation Tiangong. Zes maanden lang zullen ze daar wonen en werken; zolang zijn zogeheten taikonauten nog nooit in de ruimte geweest. Het is een grote stap in het verwezenlijken van het ambitieuze Chinese ruimtevaartprogramma.
De eerste module van het nieuwe Tiangong ruimtestation - ofwel Het Hemelse Paleis - werd eind april gelanceerd (een eerdere versie uit 2011 brandde in 2018 zoals gepland op in de atmosfeer).
Deze concurrent van het Internationale Ruimtestation (ISS) wordt de komende jaren verder uitgebouwd, laat deze uitgebreide infographic van The New York Times duidelijk zien.
Dat China op dit moment bouwt aan een eigen ruimtestation in een periode van verhoogde spanningen met de VS, benadrukt de economische en technologische ambities van de Chinese regering.
Al twintig jaar lang is het ISS dé plek waar astronauten en wetenschappers uit de hele wereld samen komen om te werken in de ruimte. In deze modules werken Amerikanen met Russen, Nederlanders, Italianen en ga zo maar door.
Twee decennia lang is het ISS bepalend geweest voor onderzoek door mensen in de ruimte, een gedeelde final frontier onder de vleugels van supermacht Amerika.
Maar de uiterste houdbaarheidsdatum voor het ISS komt rap dichterbij. En ook van dit mooie plaatje.
Samenwerken met Beijing? Of toch Washington?
Het ISS-station zal waarschijnlijk ergens tussen 2024 en 2028 met pensioen gaan en in de dampkring worden verbrand. Volgens de Amerikaanse nieuwssite Axios wordt dat een bepalend moment voor een nieuw geopolitiek tijdperk in de ruimte.
Gaan de huidige partners van de VS verder, met bijvoorbeeld het Artemis-programma om een maanbasis te bouwen, of drijven ze langzaam in de richting van China? Want China en Amerika werken niet samen in de ruimte, dat is sinds 2011 in Washington per wet verboden. Alles om Beijing technologisch tegen te werken.
Niet dat dit geholpen heeft, zegt Brian Weeden van denktank Secure World Foundation tegen Axios. "De hoop was dat als we alle technologie van China weghielden, ze het nooit zelf zouden ontwikkelen. Maar natuurlijk lukte ze dat wel. Zo verloren we een China dat van andere landen afhankelijk zou zijn van ruimtetechnologie, en wonnen we een land met een bloeiende ruimte-industrie die zich snel ontwikkelt."
Een China waar Amerika niet de gedeelde vruchten van kan plukken. Waar het gelet op de tomeloze ambitie van Beijing, misschien wel ooit op achter gaat lopen. Ondanks of misschien wel juist door het feit dat de enige Amerikaanse pioniers in de ruimtevaart, miljardairs en bedrijven zijn.
Een nieuwe zijderoute in de ruimte
Er is al een kleine verschuiving zichtbaar in de geopolitiek van de ruimte. Zo werkt Rusland sinds dit jaar ook samen met Beijing op het gebied van ruimtevaart. De twee landen willen samen een maanbasis bouwen.
De jarenlange investeringen van China in landen die betrokken zijn bij de nieuwe Chinese zijderoute, het Belt and Road Initiative, kunnen hier ook hun vruchten afwerpen en samenwerking in de ruimte afdwingen. Waarschijnlijk zullen we de komende jaren voormalige bondgenoten van Amerika een berekende sprong zien maken naar China.
Maar het is niet alleen China dat de geopolitieke status quo gaat opschudden, op aarde en in de ruimte. Ook India heeft plannen om een eigen ruimtestation te bouwen, meldde Techcrunch twee jaar geleden al. De vraag is wat er gebeurt met de kennis en technologie die voorkomt uit nieuwe ontdekkingen, als het onderzoek van diverse grootmachten in de ruimte versplintert. Wordt kennis dan nog wel gedeeld?
Geen maanrotsen meer ruilen
Daar vreest hoogleraar David Burbach voor, laat hij aan CNN weten. De strenge houding van de VS tegenover China gaat hem te ver en staat volgens hem wetenschappelijke vooruitgang in de weg. "Tijdens de Koude Oorlog wisselden Amerika en de Sovjet-Unie maanstenen uit. Zoals de wind nu waait, zou dat nooit meer gebeuren. Amerika wint niks met haar huidige houding."
Het einde van deze nieuwe 'Koude Oorlog' is echter nog lang niet in zicht. Er wordt gesproken over een mogelijke oorlog om het voortbestaan van Taiwan. Volgens zakenkrant The Financial Times testte Beijing deze zomer een hypersonische raket die alle mogelijke afweersystemen tegen kernwapens kan omzeilen en breidt het haar vloot uit in de omliggende wateren om meer invloed in de regio te verwerven.
Maar als er een plek is waar landen als China en de VS gedwongen moeten worden om samen te werken, dan kan dat niet anders zijn dan de ruimte, toch?
